İlçemizin tarihi çok eski olup, Etiler’e kadar uzanmaktadır. Daha sonra Roma İmparatorluğu ve Bizanslılar’ın hakimiyetine geçmiştir.
- Sasaniler ve Melikşah’tan sonra XII. Yy.’da 300 yıl hükümdarlık süren Artukoğulları Savura hakim olmuştur. Artukoğulları’ndan sonra Karakoyunlu’lar ve Akkoyunlu’lar bölgede hakimiyet kurmuşlardır. Savur, Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlı ülkesine katılmıştır. 1884 yılında İlçe statüsüne kavuşmuştur.
- Bazı köylerimizde son zamanlarda kiraz bahçeleri teşkil edilmiştir. Belirli bölgelerde küçük çapta kavun ve karpuz yetiştirilmektedir.
- Hayvancılık ilçemizin önemli geçim kaynağı iken terör ortamının olumsuz etkisi ile hayvancılıkla uğraşan insanların kırsal kesimi terk etmeleri ile hayvancılık giderek azalan bir geçim kaynağı halindedir.
- İlçemizde Akdeniz iklimi ile birlikte karasal iklimi hüküm sürer. Kışlar çok soğuk olur, yazlar sıcak ve kurak geçer. Yağışların büyük bir kısmı ilkbahar aylarına rastlar. İlçenin doğal bitki örtüsü çalı formundaki meşeliklerden oluşmaktadır.
NÜFUS DURUMU:
2000 yılında yapılan son nüfus sayımına göre ilçe merkezinin nüfusu 7.817dir. İlçeye bağlı 3 Belde ve 35 Köyün toplam nüfusu 26.585’dir.
Toplam İlçe Nüfusu 34.402’dır. Kırsal kesimde artan terör baskısı nedeni ile nüfus yoğunluğu kentlere kaymıştır.
Buna rağmen İlçe merkezinin nüfusu azalmıştır. Köylerden göç eden nüfus ilçemizin merkezinden çok Kızıltepe, Midyat, Çınar, Bismil, Mardin, Diyarbakır, Mersin ve Adana başta olmak üzere diğer şehir merkezlerine yerleşmişlerdir. Çalışan nüfusun toplam nüfusa oranı giderek azalmaktadır. Çalışan nüfus oranı tahminen % 40 civarındadır.
İlçemizdeki göç nedeniyle saklı nüfus oranları azalmıştır. Evlilikler öncelikle dini nikah ile yapılmaktadır. Doğumdan veya okul çağına gelindikten sonra resmi nikah yapılmaktadır. İlçemizde çok evlilik yaygın olmasına rağmen son zamanlarda bu oran giderek azalmaktadır.
2006 yılında İlçemizde 1512 doğum, 258 ölüm, 427 evlenme, 2 adet boşanma, 20 adet kayıt düzeltme ve 1350 diğer nüfus olayı gerçekleşmiştir.
İlçemize bağlı 35 köy, Sürgücü, Pınardere ve Yeşilalan olmak üzere 3 belde vardır.
Köye Dönüş Projesi Kapsamında 1- Akyürek, 2- Ormancık, 3- Kırkdirek, 4- Karaköy, 5-Kocahöyük, 6-Köprülü, 7-Durusu, 8-Yaylayanı, 9- Bağyaka,10- Taşlık 11-Yazır 12- Serenli 13-Kırbalı köyleri dönmüştür. Köylerimiz dört gruptan oluşmaktadır. Birincisi Üçkavak, ikincisi Başağaç, üçüncüsü Sürgücü ve dördüncüsü Pınardere gruplarıdır. Köylerimiz 9 tanesi Diyarbakır’ın Bismil ve Çınar ilçeleri ovalarına sınır yerlerde kurulmuştur.
Köylerimizde genel olarak işsizlik yaygındır. Tarım ve hayvancılığın dışında başka bir ekonomik faaliyet yürütülmemektedir. Köylerimizde genel olarak işsizlik yaygındır. Tarım ve hayvancılığın dışında başka bir ekonomik faaliyet yürütülmemektedir.
Verimli ova arazilerine sahiptirler. Bunun yanında 5 köyümüz karayolları güzergahı yakınında kurulmuştur.
Diğer yanda Üçkavak Köy grubu Köy Hizmetlerin İl Müdürlüğünce yapılan 20 km.’lik asfalt bir yolla ilçeye bağlanmıştır.
Köylerimizin 17 tanesi GKK sisteminin kabul edildiği köylerdir.
1-Üçkavak, 2-Başağaç, 3- Soylu,4- İçören 5-Şenocak köyleri 6-Pınardere ve 7-Sürgücü Beldelerimizde Jandarma Karakolu mevcuttur. Korucu köylerinde, koruculuk önemli bir geçim kaynağıdır.
SOSYAL DURUMU
– İlçemizde konut olarak genellikle bölgenin özelliğine uygun olarak geliştirilen yazın serin, kışın sıcak olan taş yapılar kullanılmaktadır. Köylerdeki evler taştan fakat basit çoğunlukla bir-iki odalı evler şeklindedir. Evlerin çatısı genellikle toprakla veya betonla örtülmektedirler. İlçe merkezinde kültür seviyesi oldukça yüksektir.
– Cumhuriyet öncesi ve sonrası ilk yıllarda yüksek gelir seviyesine bağlı olarak tarihi özelliği bulunan konak tipi taş ve ahşap işlemeciliğinin güzel örneklerini andıran yapılar mevcuttur.
– Son yıllarda, özellikle ilçe merkezi ve bağlı kasabalarda betonarme ev yapımının yaygınlaştığı görülmektedir.
– Halk genellikle kendi işiyle uğraşmakta, günün büyük bir kısmını bağında bahçesinde geçirmektedir. Geriye kalan zamanlarını da ilçe merkezindeki kahvehanelerde geçirmektedirler.
– Küçüklerin büyüklere karşı saygısı fazladır. Yardımlaşma duygusu ön plandadır. Düğün, bayram, taziye ve Cuma namazları birlik, beraberlik ve dayanışma duygularının doruklaştığı önemli günlerdir. Köylerimizin çoğunda halkın sohbet ettiği yerler olarak çayhaneler mevcuttur
EĞİTİM ve KÜLTÜR:
İlçemiz eğitim düzeyi yüksek olan bir ilçedir. Her meslekten yetişmiş insan vardır. İlçe merkezinin % 95’i okur yazardır.
Bu oran kırsal kesimde % 60’a düşmektedir.İlçe Merkezi’nde Evren İlköğretim Okulu ve Nuri CINGILLIOĞLU Yatılı lköğretim Okulu, Yeşilalan, Pınardere, Sürgücü beldeleri ile Üçkavak, Başkavak, İçören, İşgören ve Şenocak Köylerinde toplam 10 okulda 8 yıllık eğitim yapılmaktadır.
Ayrıca ilçe merkezinde Halk Eğitim Merkezi bünyesinde Halıcılık, Okuma-Yazma, ÖSS Hazırlık ve Bilgisayar kursları verilmektedir
İlçe Merkezimize Demir Bank tarafından yaptırılan 13 derslik ve 192 yatılı öğrenci kapasiteli Yatılı
İlköğretim Okulu 2000-2001 yılında eğitim ve öğretime açılmıştır.
– Eğitim ile ilgili bazı sayısal veriler şu şekildedir:
- İlçemizde 41 İlköğretim Okulu bulunmakta olup bunlardan 38’i açıktır. Dereiçi , Karaköy ve Durusu İlköğretim Okulu ise taşıma kapsamına alındığından kapalı durumdadır.
- Eğitim-Öğretime açık olan okulların 1’i Yatalı İlköğretim okulu olmak üzere 4’ü ilçe merkezinde, 34 ‘ü köylerdedir.
- İlçe merkezinde ilköğretimde 36 derslik,lisede 11 derslik bulunmaktadır.Köy İlköğretim okullarında 152 derslik olmak üzere toplam 199 derslik bulunmaktadır.
- 4 taşıma merkezine 17 yerleşim biriminden 403 öğrenci taşınmaktadır. İlköğretim Okullarında 91 branş 192 sınıf öğretmeni olmak üzere 283 öğretmen görev yapmaktadır. 3279 kız, 3877 erkek olmak üzere toplam 7156 öğrencimiz vardır.
- İlçemizde bulunan tek ortaöğretim kurumu Savur Lisesi’ dir. Okul 11 derslikte, 20 öğretmen, 73’ü kız
Sürgücü ve Yeşilalan Beldelerinin Liseleri 2008 - 2009 Eğitim ve Öğretim yılında hizmete gireceklerdir.
SAVUR İLÇESİNE BAĞLI KÖYLER
SAVUR - Stewré
Savur Uydu Haritası
KÖYÜN YENİ ADI - Köyün Eski Adı
AKYÜREK..................Menda
ARMUTALAN...........Zivinga Menda
BAĞYAKA..................Baqistan
BAŞAĞAÇ...................Sıçyan
BAŞKAVAK................Ahmediyé
BENGİSU...................Batuşé
ÇINARÖNÜ...............Cilîn
DEREİÇİ....................Qılıt
DURUSU....................Kunufur
DÜZENLİ...................Mantara.Mantaraya
ERKURAN.................Dêrselam
GÖLBAŞI...................Hırbıtılhaci
HARMANTEPE........Xerabê Memo
HİSARKAYA.............Keleha Pozreş
İÇÖREN.....................Tefê
İŞGÖREN..................Qewsan
KARAKÖY.................Xerabreş
KAYACIKLAR..........Baziké
KAYATEPE...............Harisi -İmnezıl
KIRBALI...................Kırbé
KAYADERE..............Bafawa
KIRKDİREK.............Qirdîlek
KOCAHÜYÜK..........Qoşê
KOŞUYOLU.............Erbil
KÖPRÜLÜ................Baqeys
ORMANCIK.............Askilan
PINARDERE BELDESİ...Elfan
SANCAKLI...............Mağara – Birivran
SERENLİ..................Dengiza
SOYLU......................Dêrîş
SÜRGÜCÜ BELDESİ....Awîna
ŞENOCAK.................Şûtê
TAŞLIK....................Cirzê
TOKLUCA................Cewzê
ÜÇERLİ....................Derteyyar
ÜÇKAVAK................Reşîdyê
ÜÇTEPELER............Sêgira
YAYLAYANI............Memika
YAZIR.......................Quzêrîb
YENİLMEZ..............Mixajné
YEŞİLALAN BELDESİ....Barman
............Mılézın
...........Bilêçka
..........Rajnê
