Midyat'ın coğrafi olarak konumu, doğusunda Dargeçit ilçesi, batısında Ömerli ilçesi, kuzeybatısında Savur ilçesi, kuzeyinde Batman iline bağlı Gercüş ilçesi, güneyinde Nusaybin ilçesi, güney doğusunda ise Şırnak iline bağlı İdil ilçesi yer almaktadır. Bu ad, ibadet edenlerin dağı, diyarı anlamında kullanılır. Bu bölgenin yüzölçümü 10.000 Km2’den fazladır.

İlçenin ismi ve ilk kuruluşu konusunda, değişik görüşler bulunmaktadır. Bazı kaynaklara göre, İlçenin adı bir çok değişimlerden sonra Farsça, Arapça ve Süryanice karışımından meydana gelmiş “AYNA” anlamına gelmektedir.

Başka bir rivayete göre de Midyat, Mağaralar Kenti anlamına gelen “MATİATE” kelimesinden ismini almıştır. Bu görüşü ileri sürenler, “MATİATE” isminin Asur yazıtlarında M.Ö. 9.Yüzyılda geçtiğini ifade etmektedirler. Bu görüşe paralel olarak Midyat’ta ilk yerleşim yerinin mağaralar olduğunu gösteren “Elath” mevkiinin (Midyat’a 3 Km. uzaklıkta ve Acırlı Beldesi yakınında bulunan Ziyaret-Mesire Yeri) Romalılar döneminden günümüze kadar geldiği söylenmektedir.

1973 Mardin İl yıllığında İlçenin tarihçesi hakkında şu bilgiler yer almaktadır: Orta Asya’dan göçüp Anadolu’ya gelen Eti Türkleri, Mezopotamya dediğimiz Dicle ve Fırat Nehirleri arasında yer alan ve verimli topraklara sahip olan bölgeye yerleşmişlerdir. ( M.Ö. 2000 yıllarında ) Bölgeden geçişleri sırasında Midyat’ı büyük bir mağara şehri halinde kurup, hayvanlarını da burada barındırmışlardır. Midyat'ın altındaki mağaralar o devirlerde barınak olarak kullanılmışlardır. Bu mağaraların birbirleri ile bağlantıları vardır. Daha sonraları bu bölgeye Orta Asya Türklerinin öncü göçebeleri olan Komuk Türkleri gelip yerleşir.

Bölgeye gelip yerleşen Komuklar, asırlarca Asurilerle savaşmışlardır. Bu dönemlerde Asurilerin birkaç defa bölgeyi ele geçirdiği görülmektedir. Ancak bu istilaları pek uzun sürmez ve her defasında çekilmek zorunda kalmışlardır. Nitekim Asur Hükümdarı Tıglatninip zamanında Komuklar, tamamen duruma hakim olmuşlardır. M.Ö. 500-100 yılları arasında bölge, değişik kavimlerin istilasına uğramıştır. Makedonyalılar, Persler, Romalılar bu bölgede hüküm sürmüşlerdir. Midyat’ ın asıl meskun hale gelişi veya bölge olarak kuruluşu Selefkuslar devrine rastlamaktadır (M.Ö.180 Yılları).

M.S. V. yy kadar Hıristiyanlık bölgeye hakim olmuştur. VI. asırdan sonra, İslamiyet’ in yayılışı ile birlikte Arap akınları başlamış ve VII. yüzyılda Halit B. Velid orduları bölgeyi fethetmişlerdir. Abbasiler döneminde bölgede imar ve kalkınma hareketleri görülmüştür. Midyat köylerinin ekserisi Harun El Reşit döneminde kurulmuştur. Harun El Reşit’in oğlu Memun’un Türk-Arap karışımı olarak kurduğu büyük bir ordu Cizre-Mardin eski patika yolu boyunca yüz karakola yerleştirilmiştir. Mahalmiler böyle doğmuşlardır. Midyat ve çevresindeki köylere verilen “MAHALMİ” adı buradan gelmektedir. Mahalmi; yüz mahalle, yüz yer, yüz ordugah anlamına gelir ve bugün de Cizre’den Mardin’e kadar eski patika yolu, özellikle eski Bağdat yolu üzerindeki (bu kervan yolu üzerindeki) bu köyler, Türkçe, Süryanice ve ağırlıklı olarak Arapça karışımı Mahalmice diye tabir edilen bir dili konuşur. Bu köyler: Söğütlü, Şenköy, Acırlı, Çavuşlu, Sarıkaya, Gelinkaya, Düzgeçit, Ovabaşı, Ziyaret, Estel Kesimi, Yolbaşı, Sarıköy, Düzova, Yayvantepe, Eğlence, Pelitli'dir.

Mahalmice konuşan bu köylerimizin sakinleri konusunda başka görüşler de vardır. Bir görüşe göre bunlar, Necef Çölünde yaşayan cengaver ve savaşçı Benihilal kabilelerinden. Büyük bir kısmının Orta Asyalı Türklerden olduğu da rivayet edilir. Cizre ile Mardin arasında Midyat bölgesinde yerleştirmekle Bizans’a karşı hem savunma hem de futuhat politikası takip etmiş olan Memun, Estel Camii’ni ve Derizbin (Acırlı) Camii’ni inşa ettirmiştir. Prof. H. Hollerweger’ e göre, Mardin’in doğusuna ve Midyat’ın batısına düşen Mhalmoye’nin bir çok büyük köyü, 1209 yılından önce Hıristiyanlıktan İslamiyet’e geçmişlerdir

XI. yüzyılda Artuk Devleti genişleyerek, batıda Halep, doğuda Musul ve Bitlis, Kuzeyde Harput (Elazığ), güneyde Darzuru içine alır.İşte Midyat da, bu dönemde Mardin, Hasankeyf ve Musul eyaletleri arasında irtibat vazifesi gören bir bölge olarak en parlak devirlerinden birini yaşamıştır. Bu tarihte bölgenin merkezi Derizbin ( Acırlı ) köyüdür. Derizbin beyleri Artukoğullarına bağlı yarı müstakil bir beylik olarak hüküm sürüyorlardı. Mervaniler ve Eyyübiler’den sonra Midyat 1535 yılında Bıyıklı Mehmet Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu tarafından ele geçirilmiştir. 1838 yılında Diyarbakır Valisi Ali Paşa tarafından ziyaret edilen Midyat’ta, bir redif taburu teşkil edilir.

1810 yılında ilçe olan Midyat, 1915’te Cevat Paşa tarafından imar görülmüştür. Askeri Kışla, Cevat Paşa Camii ve Ulu Camii bu dönemde inşa edilmiştir.
2000 yılı Genel Nüfus Sayımı sonuçlarına göre ;56.669’i merkez, 71,416’i köy olmak üzere toplam ilçe nüfusu 128 085 dir.Son yıllarda İlçe merkezine köylerden ve çevre ilçelerden yoğun bir nüfus göçü yaşanmaktadır.

Midyat'a neden sahip çıkmalıyız?

Midyat, farklı yaşam biçimleri, hoşgörü, sanat  ve farklı kültürlerin biçimlendirdiği ve ülkemizde bir eşi daha olmayan bir ilçemiz olmasına rağmen, çeşitli talihsizliklerden dolayı bugün hak ettiği yerde değildir. İçimde olan eşsiz Midyat ve Midyatlı sevgisini sizlerle paylaşıp, güzel ilçemize neden sahip çıkmamız gerektiğini bilimsel verilere ve kaynaklara dayanarak paylaşmaya çalışacağım. İnsan yaşamında kültür ve sanat kolay şekillenmemektedir. Yapılan hesaplara göre insan yaşamındaki her 25 yıllık bir yaşam dilimi bir kültür yaşı olarak değerlendirilmekte ve medeniyet ölçüsü olarak, yörenin kültür yaşı baz alınmaktadır. Daha açık bir ifadeyle, yüz yıllık bir yerleşim yerinin kültür yaşı 4 yıl olarak kabul edilmektedir. Midyat'ımızın aşağıda ifade edilecek olan binlerce yıllık tarihi ve geçmişi göz önünde bulundurulduğunda ne kadar eski ve köklü bir tarihi olduğunun değerlendirmesini sizlere bırakıyorum.

Midyat'la ilgili ilk yazılı bilgiler M.Ö 13.Yüzyıla kadar uzanır. Asur kralları için ele geçirilerek talan edilecek bir bölgedir. II. Aşurnasipal M.Ö. 879 yılında gururla: 'Matiate'yi (=Midyat) ve köylerini buyruğum altına soktum. Bol ganimet edinip, onları yüklü haraca ve vergiye bağladım' der. Midyat bölgesi, tarih boyunca bu türden olaylarla sıkça karşı karşıya kalır. Midyat dünyanın en eski yerleşim bölgesi olan Yukarı Mezopotamya'da yer aldığı için tarih boyunca Sümerler, Asurlular, Urartular, Makedonyalılar, Persler ve Romalılar gibi bir çok uygarlığın egemenliğine sahne olmuştur. Midyat'ın İslam egemenliği altına girmesi M.S 640 yılında, Hz. Ömer

                                     MİDYAT -  HASANKEYF

Midyat, rivayete göre mağaralar kent anlamına geliyormuş. Orta Asya'dan göçen Eti Türkleri Dicle ve Fırat nehirleri arasında yer alan bölgeye yani Mezopotamya'nın verimli topraklarına yerleşmişler. Ve Midyat'ı büyük bir mağara şehri haline getirip hayvancılıkla uğraşmışlar. Mağaralara birbirleriyle bağlantılı yollar yapmışlar.Ömürlerini taşları oyarak geçirmişler tahmin ediyorum. İşlemecilik ve oymacılığı önce barınak sonrada sanat haline getirdikleri hem binalar üzerine yaptıkları işlemelerden hemde gümüşleri ilmek ilmek dokumalarından anlaşılıyor.
Midyat'a gidipte gümüş telkari almak olmaz. Netlik ayarının kusuruna bakmazsanız size kendime aldığım telkarimi sunmak isterim. Papatya görünümündeki bu yüzük incecik gümüş tellerle işlenmiş bir telkari örneği.
Midyat'ın sokakları Mardin'e göre daha mı geniş yoksa bana mı öyle geldi bilmiyorum.
Yol kenarında büyük bir iştahla bisküvi yiyen utangaç Midyat çocukları.
Midyat Çevre Kültür Evi komşu teyzesi. Bu sokağa güneş ışıklarının yansıması inanılmaz güzellikte.
Bir kedi sever için kedi fotosu çekmek ayrı bir zevktir. Mardin Kültür Çevre Kültür Evinin hemen karşısındaki duvarda ki bu kedicikle Tiger özlemimi giderdim
Yöredeki dizi çekimlerinin çoğu Midyat Konukevinde çekilmiş ve çekiliyor. Şu sıralar Sıla dizisinin çekimleri Midyat'ta yapılıyor. Boran Ağa karakterinin konağı olarakta bu ev kullanılıyor.
Konukevini gezmek ücretli, fakat çekim saatlerinde orada bulunduğumuzdan iç odaları göremeyeceğimizi söylediler. Sonra bakışlarımızın haşinliğindenmidir nedir bir anda fikir değiştirdi görevli
Diziyi derinlemesine izlemedim ama ucundan kıyısından gördüğüm kadarıyla dizide avlu daha geniş ve şaşalı görünüyor. Kapının sağında ki gişeye 1 YTL ödeyip yapı gezilebiliyor.
Çevre Kültür Evi Taş işlemeciliğinin bol bol kullanıldığı hoş bir tarihi yapı. Etrafındaki evler bu kadar ihtişamlı olmasa da yine de gelenekselliğini koruyorlar.
Avluda koşturan cimcime bizden biri
Üç katlı binanın her katında muhteşem manzaraya sahip teraslar var.
Bu oda dizide aşiret ağalarının karar olarak kullanılan odaymış. Ben Midyat'ta pek ağa tarifine:) benzer kimseye (Boran Ağa hariç:) rastlamadıysam da lüx arabaların bol miktarda olduğunu söyleyebilirim.
Burası da dizi karakterlerinin yatakodası. Eşyalar ve taş duvarlar çok egzotik. Biraz tozlu ve kirli buldum odaları, ekranda aksi görünsede.

Bu mekan Midyat'ta çekilen filmlerin kullanıldığı, İstanbul Fatih' deki şimdi restaurant olarak kullanılan Şehzade Mehmet Restaurantına çok benziyor. Odalar, yer minderleri, iç dizayn eskileri anımsatıyor.

Kalenin iskan yeri olarak kullanıldığı tarih milattan önceki binlerce yıla dayandığı söyleniyor. Bu konuda kesin bir bulgu yok. Yalnız kale olarak kullanılması m.s. 363 yıllarında olmuş ve bu tarihte Bizanslılar Sasanilere karşı Hasankeyf’e bir kale yapmış ve sınırlarını koruma altına alınmış.
Hasankeyf kalesinde de dizi çekim ekibinin azizliğine uğradık. Kalenin tepesine tırmandık fakat zirve de çekim yapıldığından erişimimiz engellendi. Bizanslılar olsa bu aksilikler olmazdı tabi:)
"Beldenin hem Sit alanı olması, hem de baraj suları altında kalacak düşüncesi, ilçenin gelişimini engellediği ve yapılan araştırmada bütün tarihi zenginliğine rağmen ülkenin en geri, fakir üç ilçesinden biri " şeklindeki bölge halkının düşüncesine benim tespitim şu; terör nedeniyle bölgeye rağbet yeteri kadar gösterilememekte.
Hasankeyf ahalisi herşeye rağmen turistik çarşısını kurmuş bile. Çocuklar ise her turistik beldede olduğu gibi "arabanızı koruyayım mı" şeklindeki ticari zeka seviyesine çoktan erişmişler bile.
Ben yemek yediğim yerlerin temizliğine anormal seviyede dikkat eden biriyim. Genelde falso yakalarım. Fakat Hasankeyf'te yemek yediğimiz bu mekana hayran kaldım. Hali vakti mütevazi bu lokanta inanılmaz temizdi. Garsonların gömlekleri bile bembeyazdı. Hürmetleri hakeza. Nehir manzaralı terasta yenen yemekler lezzetliydi. Takdirle karşıladım.
Yolgeçen hanı, kalenin bir diğer odacığı. İçlerden zirveye kadar taşlar oyularak geçitler yapılmış. Yine çekim ekibi... ama galip biziz, içeriye girdik.
Kale tırmanışında rastladığımız bir cafeterya.

MİDYAT BELEDİYESİ

HALKIMIZA YENİ BİR HİZMET DAHA
BİZE HEMEN ULAŞA BİLİRSİNİZ

SORUNLARINIZI,ŞİKAYETLERİNİZİ,ÖNERİLERİNİZİ,DUYURULARINIZI GSM ÜZERİNDEN SMS'E GİREREK MİDYATBLD YAZIP BOŞLUK BIRAKIP GEREKEN BİLDİRİLERİNİZİ YAZIP 3870 YOLLAYIP BİZE ULAŞA BİLECEKSİNİZ.SİZE AYNI SMS YOLUYLA GERİ CEVAP GELECEKTİR.SMS BEDELİ KONTÖRLÜDE 2 KONTÖR FATURALIDA İSE 1 SMS ÜCRETİ GİDECEKTİR.BU TARİFE TURKCELL ABONELERİ İÇİN UYGULANACAKTIR.AYRICA BU TARİFE MİDYAT GENELİNDE YAPILMALIDIR.

MİDYAT BELEDİYESİ

Midyat'ta gıda malzemesi satan iş yerleri ile lokantalar denetlendi.Ramazan ayı dolayısıyla ilçede denetim çalışmaları sıklaştı.Midyat Belediyemize bağlı zabıta memurları,sağlık memuru ve veteriner hekimi ile İlçe Tarım Müdürlüğü ile birlikte kontrol ve denetim yapıldı.